LẦN THEO DẤU CHÂN NGƯỜI XƯA! (tt 18)

SĨ PHU LÀNG HƯNG NHƠN

NGÀI CHÁNH TRỰC HẦU- NGUYỄN ĐỨC KỲ.

Lăng Ngài Chánh Trực Hầu- Cồn mồ Lăng

Sau lưng lăng là hậu bạng làng Hưng Nhơn

Theo gia phả Họ Nguyễn Đức-Trung chi.


Ngài Đặc tấn phụ quốc tướng thần Lăng sơn tử ( Đời thứ 10) sinh hạ 02 Ngài:

• Tiền triều hộ bộ thượng thư Tuyết Quang Hầu- Nguyễn Đức Mậu (dân làng tục gọi già Ông)

• Chánh Trực Hầu- Nguyễn Đức Kỳ (tục gọi già Cha- lăng mộ đen ở cồn mộ Lăng)

Dân làng gọi như thế (theo suy đoán đó là từ diễn nôm : Già cha = Lão gia & Già Ông = Lão gia gia ! )

Gọi như thế vì  nhớ ơn hai Ngài  nuôi dân làng Vĩnh Hưng(Hưng Nhơn) thoát khỏi nạn đói khủng khiếp năm Giáp Ngọ 1774. Đại Nam Thực Lục- Tập một ( Tiền Biên- Quyển XI) ghi:

”...Giáp Ngọ, mùa đông, tháng 10, Thuận Hóa đói to, mổi lẻ gạo trị giá một tiền, ngoài đường có xác chết đói, người nhà có người ăn thịt lẫn nhau !”

Tình hình xã hội Thuận Hóa lúc bấy giờ cực kỳ tối tăm: Thiên tai, mất mùa, nạn đói làm kiệt quệ khắp làng quê! Trong Qui Nhơn, anh em Tây Sơn nổi dậy (1771) đánh chiếm huyện phủ...Ở triều đình, quyền thần Trương Phúc Loan chuyên quyền, tham ô, đục khoét công quỹ; Ngoài Bắc, chúa Trịnh nhân cơ hội này đem đại quân xâm chiếm!...

Ngài có sắc phong của Vua Cảnh Thịnh năm thứ 7 (1799). Ngài không con, khi mất xây lăng mộ(*) làng cảm nghĩa, cắt một mẫu ruộng ở cồn Ông Ngò làm ruộng hương hỏa trăm năm!
Tuy gia phổ không ghi Ngài sinh năm nào, nhưng dựa trên những thông tin trên có thể suy đoán Ngài sống trong khoảng giữa cuối thế kĩ 18 đến đầu thế kĩ 19 (174X - 180X ), có thể làm quan hai triều Chúa Nguyễn và Tây Sơn ( Nguyễn Huệ- Nguyễn Quang Toản)

 lăng mộ(*)

Lăng mộ của ngài ước khoảng 200 năm'

Làng Hưng Nhơn hiện còn một mộ cổ ở Đàn Âm Hồn cạnh mộ phái Nguyễn Như,

Sẽ bàn thêm trong chuyên mục Những lăng mộ cổ ở hưng nhơn...

Mộ Ngài cao cao...Cao tổ họ Lê Ngọc- Cồn mồ Nậy

Quy mô mộ Ngài Cao cao ...Cao tổ họ Lê Ngọc- Cạnh Đàn Âm Hồn cận mộ Phái Như